بررسی مزیت نسبی اقتصاد ایران در الحاق به سازمان جهانی تجارت

در این تحقیق مزیت نسبی اقتصاد ایران در الحاق به سازمان جهانی تجارت با استفاده از مبانی تئوری و نظری و شاخص های معرفی شده در طی سال های 2006-1997 مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی مزیت نسبی اقتصاد ایران در الحاق به سازمان جهانی تجارت با استفاده از شاخص مزیت نسبی آشکار شده بالانس و همکاران(1987) نسبت به محاسبه مزیت نسبی فصول مختلف تعرفه ای دو رقمی h.s با تأکید بر گروه کالاهای کشاورزی و صنعتی اقدام شد. به منظور اندازه گیری درجه جهانی شدن اقتصاد ایران با استفاده از شاخص تجارت درون صنعت(iit) ارائه شده توسط گروبل و لوید (1975) انجام پذیرفت. به منظور بررسی ارتباط بین تجارت درون صنعت و مزیت نسبی اقتصاد ایران با استفاده از مدل اقتصاد سنجی معرفی شده به برآورد مدل و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آن پرداخته شد . بررسی وضعیت مزیت نسبی آشکار شده اقتصاد ایران در تجارت با دنیا طبق فصول تعرفه ای دو رقمی نشان می دهدکه به طور کلی اقتصاد ایران در 24 فصل تعرفه ای در تجارت با دنیا دارای مزیت نسبی است که شامل 4 فصل تعرفه ای مربوط به گروه کالا های کشاورزی و 20 فصل مربوط به گروه کالا های صنعتی است. بررسی وضعیت تجارت درون صنعت اقتصاد ایران با استفاده از شاخص تجارت درون صنعتی گروبل و لوید به عنوان یک شاخص مهم اندازه گیری درجه جهانی شدن نشان می دهدکه میزان ادغام تجاری اقتصاد ایران درسطح جهانی در 57 فصل تعرفه ای اندک و بسیار اندک می باشد.این نتیجه بیانگر پائین بودن درجه جهانی شدن اقتصاد ایران در اغلب فصول تعرفه ای است. نتایج حاصل از محاسبات تحقیق در زمینه تجارت درون صنعت افقی و عمودی نشان می دهد که از مجموع 72 فصل تعرفه ای تجارت درون صنعت متقابل ایران با جهان در طی دوره مورد بررسی، فقط تعداد معدود و اندکی از فصول تعرفه ای به تجارت درون صنعت افقی اختصاص دارد و اکثریت فصول تعرفه ای تجارت درون صنعت ایران به تجارت درون صنعت عمودی اختصاص یافته است. بنابراین تقریباً کل تجارت درون صنعت متقابل ایران با جهان به دلیل تمایز عمودی گروه محصولات شکل گرفته است. این یافته با مبانی نظری تجارت درون صنعت عمودی که بر اساس آن تجارت کشورهای در حال توسعه اصولاً مبتنی بر مزیت نسبی مرسوم می باشد، نیز سازگار است. نتایج حاصل از برآورد مدل اقتصادی مورد نظر به منظور بررسی رابطه میان تجارت درون صنعت کل و مزیت نسبی آشکار شده طی دوره مورد بررسی( 2006-1997) نشان می دهد که مزیت نسبی آشکار شده، 96 درصد از حجم تجارت درون صنعت کشور ایران را توضیح می دهد. ضریب متغیر توضیحی مزیت نسبی آشکار شده در سطح 99 درصددارای علامت مثبت و معنادار است که این نتیجه مبین تأیید مبانی نظری حاضر مبنی بر اثر مثبت و معنادار مزیت نسبی آشکار شده بر تجارت درون صنعت است. علامت انتظاری برای تجارت درون صنعت کل در اقتصاد ایران که بخش اعظمی از آن را تجارت درون صنعت عمودی تشکیل می دهد، نیز مثبت است . زیرا تجارت درون صنعت عمودی و در پی آن تجارت درون صنعت کل اقتصاد ایران با شرکای تجاری براساس مزیت نسبی و وفور منابع طبیعی است.